Маданият ва истироҳат боғи

Лойиш истироҳат боғида нима гап ?

Ёхуд, “эгачим эрга тегди, эскиси менга тегди”ми?

Ҳар бир юртнинг, вилоят ёки туманнинг,  ваҳоланки, ҳар бир оиланинг ўз оромгоҳи бор. Оила аъзоларингиз ва  меҳмонлар учун ҳовлингиздаги дарахт ёки узум суриси остига  чорпоя қўясиз, гуллар экасиз, соя-салқин, тоза ҳавода ўтириб дам оладиган жойингиз бўлади. Туманимизда ҳам халқимиз учун худди ана шундай дам олиш жойини, истироҳат боғини ташкил этиш учун 1980 йилда 11  гектар ер ажратилиб, чинор ва бошқа сояли дарахтлар экилиб, йўлнинг қарама- қарши томонида катта футбол  майдони, томошабинлар учун қулай йўл ва йўлаклар майдончалар ташкил этилган эди. Туман раҳбари Ўктам Олимов, ижроқўм Усмонқул Шукуровлар бу хайрли ишга бош-қош бўлган эдилар.Халқимиз ҳашар йўли билан бунёд этган бу масканнинг келажак режалари гўзал эди. Истироҳат боғининг тўрида каттакон  қўл бўлиб, сайёҳлар қайиқларда сузиб ором олардилар.  Орадаги қирқ йил ичида бу истироҳат боғи ва майдонларда нима воқеалар, не синоатлар рўй бермади дейсиз. Неча ҳокимлар келди, кетди, бири экди, бири кесди, бири қурди, бири бузди. Қайиқлар ўтин бўлди, кўллар кўмилиб, уй-жойларга сотилиб кетди. Боғ ўртасидаги хотира майдонининг ҳайкаллари қаёққадир ғойиб бўлди. Паркимизни худо қисмади, ҳокимлар қисди, сотилавериб, тадбиркорларга берилавериб, охири ўртада 5 гектару саксон сотих ер қолди холос. Бу ерга  ҳам, худди, бошқа жой қуригандек, автостоянка, нотариус, мусиқа мактаби, нуронийлар, музей,  МХХ бинолари қурилди, яна қайсидир шахсларга ҳам ер берилди, хуллас, 1,5 гектарга яқин ерда қолган  саноқли чинорлар ва бир йилда бир марта  усти очилмайдиган, ишламайдиган  яккам, дуккам тунука ўйинчоқлардан бошқа дурустроқ, кўнгил очадиган манзарани тополмайсиз. 

Атрофимиздаги барча туманларда истироҳат боғлари гуллаб-яшнади, осмонўпар чархпалаклар, замонавий атракционлар ва  амфитеатрлар қурилди, фавворалар ўрнатилди. Маданий-маърифий тадбирлар ўтказилиб, бизнинг тумандошларимизни ҳам ўзларига жалб этдилар. Халқимиз оилавий дам олиш  кунларини, келин-куёвларимиз тўй куни сайлларини қўшни туманлар истироҳат боғ(парк)ларида ўтказиб, Пайариқ, Иштихон, Самарқанд, Жума шаҳарларига боришиб,  пулларини бошқа туманлар “паркчи”ларининг чўнтакларига солиб келаётганлигининг барчасига ҳамон гувоҳмиз.

”Ёлғон бўлмасин, беш-олти йил олдин бизнинг паркимизда ҳам бир чиройли, баланд  чархпалак пайдо бўлганди - дейди парк ёнидаги уйларда  яшовчи кекса отахон – кўп вакт ўтмай уни ҳам ағдариб ташлашди, темирларидан музей хонаси (ўтов суяги)ни ясашди, ўтовни ҳам бузиб, ўрнига ғиштдан  хона қуришди, хуллас,чархпалак йўқ бўлди, аниқроғи, “туя” қилишди. Телевизорда бошқа туманлардаги истироҳат боғларини кўриб ҳавас қиламиз, кечки пайт, ишдан сўнг барча аҳоли оилавий дам олишга чиқишади, ҳамма ёқ чороғон, болалар хурсанд, ўйингоҳлар, турли атракционлар, емакхоналар ишлаб туради.Бизнинг паркимизда эса, кечаси  бойўғли сайрайди, қоп-қоронғу, зим-зиё, ичига кириш тугул  ёнидан ўтишдан қўрқасан одам. Шу пайтгача на маданият уйи ходимлари, на туман ҳокимликлари бу муаммоларнинг ечимини топа  олмадилар. 

Хайриятки, 2017 йилда ишга келган туман ҳокими П.Ўсаров истироҳат боғининг бош лойиҳасини чизди ва ёзги амфитеатрни қуриб битказди.Тадбиркорларни жалб этган ҳолда қурилиш ишларини бошлаган эди ҳамки,  бу раҳбарни ҳам оллоҳ бизга кўп кўрди шекилли, ҳоким ишдан кетгач, лойиҳа иши яна  тўхтади. Бугунги кунда амфитеатрнинг аҳволи ҳам ачинарли ҳолда, туман маданият уйининг ходимлари театрдан унумли фойдаланиш тугул, лоақал, бу масканни бутун сақлаб қолиш, таъмирлашнинг иложини тополмаяптилар.

“Кампирнинг дарди ғўзада” деганларидек, истироҳат боғидаги вояга етган чинорларнинг бозорбоплиги, харидоргирлиги  кўпчилик раҳбарларнинг иштаҳасини очиб юборди ва ҳануз давом этмоқда. 2016 йилда ҳокимининг ҳоҳиши билан истироҳат боғидаги чинор дарахтлари  “улгуржи” савдода ёппасига қирқилаётган пайтда туманимизнинг бир гуруҳ фаоллари “Оқдарё овози” газетасининг муҳаррири Йўлчи Муҳаммадиев, туман маданият уйининг директори Собир Ўроқов, нуронийлардан Аҳрор Жалилов ва бошқа фидойилар  воқеа жойига рейд ташкил этиб, чинорларни, том маънода  истироҳат боғини сақлаб қолган эдилар. Афсуски, ундан кейин ҳам раҳбарларнинг паркка муносабатлари ўзгармади. Халқимиз доно халқ, яна мақолларга қайтамиз, “Ўзингдан чўпон чиқмаса, чўпон таёққа ёлчимайсан” Дарҳақиқат, йиллар мобайнида ҳокимларимиз агар  оқдарёлик бўлганларида, асосан, халқимиз дам оладиган, ҳордиқ чиқарадиган ушбу масканни ўзларининг болалари  учун ҳамда элидан уялганидан ҳам жаннат жойга айлантирармиди...?”- деб ўйлаймиз гоҳо, маҳаллийчилик қилиб. 

Яқинда туман истироҳат боғини замонавий қайта қурилиши тўғрисида  янги бизнес режаси  яратилганлиги, тадбиркорларимиз томонидан янги чархпалак ва атракционлар, кўнгил очар ўйин жиҳозлари ўрнатилишини эшитиб бениҳоят хурсанд бўлган эдик, ҳатто, болаларимизга  суюнчи айтиб, ваъдалар бериб қўйгандик. Хайрият, парк ичидаги ҳувуллаб, отангга бор-онангга бор бўлиб ётган қурилиш бинолари сан-салорликдан, фалажликдан қутилиб, одамлар билан гавжум бўлса, амфитеатрларда куй янграса, фавворалар отилиб, музейлар очилиб, тарихдан сўйласа...Наҳотки, маданият уйининг ходимлари, ҳокимиятдаги мутасаддилар  бу муаммоларнинг ечимини топган бўлса-я?!   Афсуски, қувончимиз кўпга чўзилмади.

Кеча тонгдаёқ, туман маркази аҳолиси орасида “ Истироҳат боғига янги замонавий атракционлар эмас, эски, энг ачинарлиси, қўшни вилоятдаги қайси бир   туманнинг истироҳат боғидан беш йил аввал”яроқсиз”  деб чиқариб ташлаган  металлом бўлаклари келтирилганлиги тўғрисида хунук хабар тарқалди. Бу жиҳозлар ҳали жойига тикланмасданоқ, “Агар ўша “списат” қилинган нарсалар қуриладиган бўлса, болаларимиз тугул, ўзимиз ҳам, ҳеч биримиз  у паркка боришни истамаймиз! ”деган ҳақли эътирозлар билдирила бошлади. Биз “Оқдарё овози” туман газетасининг тегишли ходимлари аҳоли эътирозига сабаб бўлаётган ушбу қоқеани ўрганиш ва аниқлик киритиш  мақсадида истироҳат боғига йўл олдик. Боққа кирар эканмиз тадбиркорларимизни иш жараёнида учратдик. Дарҳақиқат, парк ўртасида жуда кўп металлом уюмлари, чирик  трубалар, кесиб олинган ўриндиқлар, бўёқлари ўнгиб кетган “карусел” ҳалинчак бўлаклари, хуллас, бутун бир истироҳат боғидаги эски жиҳозлар келтирилган.Бу материалларни кўрсангиз, беихтиёр Жиззах шахридаги темир чархпалак узилиши фожиасидан ҳалок бўлган қиз ва шунга ўхшаш қатор даҳшатли воқеалар кўз ўнгингизда гавдаланади.Металлом уюмларини суратга олар эканмиз, негадир тадбиркорларимизга бу манзара ёқмади шекилли, бош тадбиркор йигит  газета сураткашининг ёнига келиб, зарда қилди. “Сен кимсан? Сизларни бу ерга ким юборди? Аппаратингни йиғиштир! Телефонингни бер буёққа, расмга олишга ҳаққинг йўқ!”- дея бизга ўшқирди йигит. -“Биз туман газетасиданмиз, мурожаатларни ўрганишга келдик” - “Мен тадбиркорман! Менинг оёғимга ҳеч ким болта уролмайди, бор, қўлларингдан нима келса қилаверинглар, исқиртлар, ифлослар, кўролмайдиганлар...” Орага парк диретори  тушиб, барчамизни тартибга чақирган эди ҳамки, тадбиркор йигитимиз у кишини ошира кетди. “Сиз аралашманг! Сиз бу ерда бор йўғи қаровулсиз, аралашишга ҳаққингиз йўқ, сизлар  ўттиз йилдан бери нима иш қилдиларинг? Мен бу ерни обод қилмоқчиман!” 

“Ана қаҳрамонлигу, мана фидойилик! Тадбиркор Бобиржон Саидмуродовга  қайдларимиз: Ҳурматли тадбиркор, агар сиз шу боғни обод қилиб, халқ кўнглини хушнуд этмоқчи экансиз, бизнес режалар тузиб, кредит олиб, эвазига бойлик, обрў топмоқчи экансиз қандингизни уринг!  Аммо,  унда  нега янги, замонавий  жиҳозларни сотиб олмадингиз, нега бизнесингизни кўп йилларга мўлжаллаб, халқимизни йиллар давомида  доимий хурсанд қилишни режалаштирмадингиз? Ахир, бу бизнес! Бу эски арава билан кўпга боролмайсиз-ку! Кимни алдамоқчисиз? Давлатними? Халқними? Ёки, ўзингизними? Афсуски, кимни алдасангиз ҳам барча қаллобликнинг  жабри халқнинг гарданига тушади. Сиз ҳақиқий тадбиркор бўлсангиз, халқингизнинг фарзандларини қўшни туман  болаларининг мусорга чиқариб ташлаган “чўлоқ тойчоқ”ларига эмас, ўзингиз сотиб олган янги, “гижинглаган тойчоқ”ларингизга миндиринг. Яна сиздекларга тегишли мақолга қайтамиз: “Эгачим эрга тегди, эскиси менга тегди”ми? Қўшни туманимизнинг тадбиркорлари  истироҳат боғларига янги чархпалагу, атракционлар ўрнатишса-ю, биз уларнинг эскисини олиб келиб, ўзимизни ўзимиз фожеликка маҳкум этамизми? Бу аҳволда оқдарёликларнинг қачон эскиси янги бўлади, аксинча, эски дарди янги бўлаверадими?  Биз  халқнинг номидан сизнинг эски ашқол-ташқолларингизни суратга туширгани келган эдик”  

Парк мудирига тасалли бердик. Дарҳақиқат, “Тадбиркор”имиз айтганидек, ҳоким ва унинг ўринбосарлари тартибга ололмаган ишни оддий парк қаровули қандай уддаласин. Муҳокамада  истироҳат боғи жойлашган “Мустақиллик”маҳалла фуқаролар йиғини раиси Ўктам Тўқлиев ўзининг қатъий фикрини билдирди. “Бу эски, яроқсиз темир-терсаклардан ясалган атрацион ёки бошқа қўрилмалар аҳоли ҳаёти учун хавфли. Бу фожиага асло йўл қўйиб бўлмайди” деди оқсоқол. Ҳар қалай тадбиркорларимиз бизнинг   телефон, аппаратларимизни тортиб олишга ҳаддилари сиғмади. Зеро, ҳали редакция биносига қадам қўймасимизданоқ ижтимоий тармоқларда оқдарёлик тадбиркорлар  замонавий янги атракционларни эмас, бир уюм металломни арзон гаровга сотиб олганликлари, бунинг ортида ноқонуний манфаатдорлик мавжуд эканлиги тўғрисидаги туман блогери Зафар Очиловнинг  видеолавҳалари тарқалди. Ана шунақа, ҳурматли “тадбиркор”лар, элнинг оғзига элак тутиб бўлмайди. Модомики,  халққа хизмат қилар экансиз, ниятингиз холис,хизматингиз иддаосиз, ҳалол ва  хуш муомалали бўлинг. Тадбиркорман деб юзингизга қалин ниқобни тақиб олманг. Ниқобингиз қанчалик қалин бўлмасин халқ унинг ортида нима борлигини аниқ билиб турибди. Ҳар қалай, оқдарёликлар “эгачиларидан қолган эски кўйлакни киймоқчи эмас”лар, бу заиф, ишкал ишнинг оқибати фожеа билан тугайди,  халқимизга яхшилик келтирмайди,  ҳурматли “тадбиркор”лар, муҳтарам  раҳбарлар!        

                                                                             Ўз мухбиримиз.