ОНАСИНИНГ ҚИЗИ Ҳикоя

- Қизинг Салтанатдан хабар борми?
Кечга томон ишдан хомуш ҳолда уйига кириб келган Ҳамиднинг биринчи берган саволи шу бўлди.
Шундоқ ҳам қизининг дардида ўзидан ўтганини ўзи билиб ўтиргани, ўз ёғига ўзи қовурилаётган Ҳанифа чой дамлаётиб, "йўқ", дея хушламайгина жавоб қайтарди.
- Нега бунча дом-дараксиз кетди экан, ҳеч бундай бўлмасди-ку, битта яримтадан суриштирдингми?
Отанинг безовталиги ошиб бораётгани онани ҳам хавотирга соларди.
- Уни олиб кетган аёл билан телефонда гаплашдим. Узоқроқ жойда ишлаяпмиз,- деди, телефонда гаплашиш мумкин эмасмиш. 
Ҳанифа кайфиятсиз ҳолда шундай деди-ю, кўнглида хавотир пайдо бўлди. Қанақа жой эканини ўзи ҳам билмас, танимаган, билмаган аёлга ишониб, қизини унга қўшиб жўнатганлиги учун ўзини айбдор сезар, буни эрига билдирмасликка уринарди. Аслида-ку, қизининг шу ҳолга тушишига ўзи ҳам айбдор. Ёшлигидан эрка ўстирди. Бошқа қизлар киймаган кийимни кўз-кўз қилиб олиб берар, одамлар куйиб ўлсин, дея қизини ҳали мактаб партасидаёқ қўғирчоқдек безатар, бундан ўзи ҳам мағрурланиб юрарди. Салтанат мактабда ҳам яхши ўқимади. Бир амаллаб битирдию, коллежга ўқишга борди. У ерда ҳам аввалги кийинишларини давом эттирди. Туғилган кунларга, турли базмларга борадиган бўлди. Отаси қизини сўраган пайтлари эса, дугонаси билан дарс тайёрлашга кетди, бугун дарси кўпроқ экан, дея ҳар хил баҳоналарни топар, аммо қизининг бу юришлари охир оқибат яхшиликка олиб келмаслигини кўнгли сезар, бироқ қайсар қизини тергашга, уни бу йўлдан қайтаришга журъати етмасди онанинг.
Коллежни битирар чоғида худди она хавотирланиб юрган воқеа юз берди. Ўзидан бир икки ёш катта бир йигит билан дон олишиб, ҳомиладор бўлиб қолди. Бу хабарни эшитиб, она шўрликнинг юраги орқага тортиб кетди. Уят ўлимдан қаттиқ, эл нима дейди? Отаси бу гапни эшитса борми?
Ҳанифа ўзи ўйлаган ўйдан ўзи қўрқиб кетди. Ахир бир неча бор эри: "ҳой хотин, қизингнинг оёқ олиши бежо, бошқачароқ, бир она сифатида гаплашиб кўр, назорат қил", деганида:
- Қизимга нима қипти, сиз қандай отасизки, ўз қизингиздан шубҳаланасиз, - деб жеркиб берганди. Агар ўша пайтларда эрининг гапига қулоқ солганида аҳвол бу даражага етмасмиди? Бу хабарни эрига қандай айтади? Аммо айтмаса ҳам бўлмайди. Фақат ётиғи билан тушунтириш керак.
- Отаси, қизимизнинг ҳам бўйи етиб қолди, - дея гап бошлади Ҳанифа эрининг кайфияти яхшилигидан фойдаланиб. - У ер, бу ердан совчилар келишаяпти, сиз нима дейсиз?
Дабдурустдан хотинидан бу гапни эшитиб ҳайрон қолган Ҳамид:
- Тинчликми, бирорта яхши кўргани бор эканми?, - деди.
- Ҳа, шундайга ўхшайди, - деди аёл нима дейишини билмай. Кеча қизингиз уялиб-уялиб менга сирини очган эди. Қиз болада, сизга айта олмайди-ку.
- Ҳали ёш эмасми, коллежни эндигина битираяптику. Ўқишга бормасмикан?
-Коллежни битирай, кейин имкон бўлса ўқийман, дейди. Кўнглига қарамасак бўлмас-ов, - деди аёл нима қилиб бўлса ҳам розилигини олиш мақсадида.
- Майли, бориб суриштириб кўр-чи.  Кейин гаплашамиз.
Ҳанифа эрининг бу гапидан ўзида йўқ қувониб кетди. Ахир у шу гапни кутиб юрганди-да. Шу кундан бошлаб йигитнинг ота-онаси билан гаплашиб, тўйни тезлатишга кўндирди. Кўп ўтмай унчалик данғиллама бўлмаса-да, ихчамгина тўй бўлиб ўтди. Қуда томон биз ҳали тўй қилишга тайёр эмас эдик, маблағимиз етарли эмас, дейишларига қарамай, аёл оғайниларидан қарз олиб, қудаларга қарашиб юборди. Тўй ўтгач, аёлнинг елкасидан оғир юк тушгандай бўлди. Енгил нафас олди. Бироқ, келин-куёв ўртасидаги тотувлик узоққа чўзилмади. Салтанатнинг кўзи ёригандан сўнг эрига, қайнота-қайнонасига муомаласи ўзгарди. Рўзғор қилмаганлиги туфайли овқатларни пиширишни яхши билмас, қайнонаси ўргатай деса, жеркиб берарди. Бир неча бор қизи уйига аразлаб келганида, ўзи ялиниб-ёлвориб олиб бориб қўйди. Қудаларидан қизи учун кечирим сўради. Бироқ аҳвол ўзгармади. Охири никоҳ бузилди. Қизи битта қизчаси билан уйига қайтиб келди. Бундан ота-она хафа эдилар. Аммо нима қилишса ҳам йигит томон яшамайман дегандан     кейин на илож.
Кўп ўтмай Салтанат қўшни тумандан  хотини билан ажрашган бир йигитга кўнгил қўйиб турмушга чиқиб кетди. Бундан ота-она бироз хотиржам тортишди. Лекин уларнинг қувончи узоққа чўзилмади. Иккинчи эридан орттирган бир боласи билан яна қизи уйга қайтди. Очиғи, қишлоқда бош кўтара олмай қолишди. Иложлари қанча, ўзлари берган тарбиянинг мевасини тотиб кўришаяпти. Икки набира билан Ҳанифа кунни кеч қилар, Салтанат эса иш излаб туман марказига кетарди.  Бир куни қизи оғзи қулоғида, кириб келди.
- Ойи, мен хорижга ишга бормоқчиман, - деди у онасини қучоқлаб.  Мен бугун бир меҳрибон аёл билан танишдим. Туркияда ишлар экан. Қизлари ҳам кўп йиллардан буён ўша давлатда экан.
- Ишончли аёлми ишқилиб, нима, қизлари турмушга чиқмаган эканми?
- Турмушга чиқишган, эрлари бу ерда яшашади. Ўзлари онаси билан бизнес қилишаркан.
- Бу қанақаси бўлди, эрлари бу ерда бўлса-ю, хотинлари у ёқда яшашса? Қанақа эркаклар экан-а улар, ор-номуси йўқмикан?
Она-бола ўртасидаги сўнгги суҳбат шу тариқа тугаганди. Орадан бир ҳафта ўтгач, қизи ўзи танишган ўша аёл билан хорижга кетди. Ҳанифа ўша аёлни қизи кетар чоғида кўрди. Қўлларида қўша-қўша тилла узук, қулоқларида ҳам қимматбаҳо сирғалар. Айланай деб, ҳоли-жонингизга қўймайди. Бирам меҳрибонки…
Қизи кетгач, набиралари ўзига қолди. Кунига, икки кунда бир марта телефонда гаплашиб турган қизи бора-бора телефон қилмай қўйди. Қизи охирги марта телефон қилганида овозида ҳадик, қўрқиш бор эди. Фақат унинг "ойи, бу ер қийин экан, чидай олмасам керак" деган гапларини эшитди холос. Шундан сўнг телефон ўчди.
Кеча она тушида қизини кўрди. Катта денгиз эмиш. Салтанат сувда чўкиб кетаётганмиш. Она уни қутқармоқчи бўлиб бақирар эмиш-у, аммо овози чиқмасмиш. Чўчиб уйғониб, хавотирга тушди. Унинг кўнгли ниманидир сезгандек бўлар, хаёли ўзида эмасди. Қандайдир кўнгилсизлик бўладигандек туюлаверарди.
Кечга яқин ногоҳдан телефон жиринглади.
- Алло, алло...
- Алло, бу Салтанатнинг онасими? Қизингиз кеча ўз жонига қасд қилди.
- Нима?
Аёлнинг қўлидан телефон тушиб кетди. Ўзи бўлса ҳушини йўқотиб, ерга йиқилди…