ХАВФЛИ ЮҚУМЛИ КАСАЛЛИКЛАРДАН САҚЛАНИНГ

Жинсий  йўл билан юқадиган касаллик (ЖЙОЮК)лар бемордан соғлом одамга асосан жинсий алоқа орқали юқади. ЖЙОЮК ҳар қандай жинсий фаол бўлган эркак ёки аёлга ёши ва ижтимоий ҳолатидан қатъий назар юқиши мумкин. Кишининг жинсий шериклари сони қанча кўп бўлса, унга ЖЙОЮК юқиш хавфи шунчалик юқори бўлади.
Бугунги кунда дунёда йигирмадан ортиқ ЖЙОЮКлар аниқланган. Уларнинг ичида энг кўп учрайдиганлари - бу сўзак (гонорея), заҳм (сифилис), трихомоноз, хламидия, генитал герпес (жинсий учуқ), генитал сўгаллар (ўткир учли кандилома) ва ОИТВ/ОИТСдир. ЖЙОЮКлар вақтида аниқланиб, даволанмаса, жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин. Баъзи ЖЙОЮК   бепуштлик, бачадон саратони, кўрлик, юрак  хасталиклари, руҳий касалликлар, бўғимларнинг шикастланиши ва ҳатто ўлимга ҳам олиб келиши мумкин. ЖЙОЮК билан касалланган одамда ОИТВ/ОИТС касаллигини юқтириб олиш хавфи ҳам ошади.
Одам ЖЙОЮК билан касалланганда қуйидаги белгилар кузатилиши мумкин:
- жинсий аъзоларидан ажралмалар чиқиши;
- сийганда ёки жинсий алоқа вақтида оғриқ ёки ачишиш;
- эркакларда моякнинг оғриши;
- жинсий аъзолар ёки оғиз атрофида   ярача, сўгал ва бошқа тошмаларнинг пайдо бўлиши ёки уларнинг шиши, қизариб кетиши;
- иситма, бош  оғриғи, мушакларда оғриқ ҳамда чов, қўлтиқ ости  лимфа безларининг катталашиши.
Аксарият ЖЙОЮКнинг белгилари бошланғич даврда яққол кузатилмайди, шунинг учун ЖЙОЮК билан касалланган одам бутунлай соғ бўлиб кўриниши мумкин. ЖЙОЮК билан касалланганликни аниқлашнинг ягона йўли тиббий кўрикдан ўтиш ва лаборатория таҳлилларини  ўтказишдир. Баъзан белгилар ўз-ўзидан йўқолиб кетиши мумкин, лекин бу касаллик ҳам ўтиб кетди дегани эмас. Бемор касалликдан охиригача даволанмаса, қўзғатувчи бемор организмида қолади ва бошқа одамга ўтиши мумкин. Агар бирор киши ЖЙОЮК билан касалланган бўлса, у ўз жинсий шериги билан тиббий кўрикдан ўтиши ва даволаниши лозим, акс ҳолда улар бир-бирларига касалликни қайта юқтиришлари мумкин.
Касаллик қандай тарқалади?
Аксарият ЖЙОЮКлар жинсий алоқа орқали тарқалишига қарамасдан, улар бошқа йўллар билан ҳам юқиши мумкин, жумладан: Соғлом киши тери ёки шиллиқ пардаларига касалланган одам терисидаги тошмалар ва ажралмалар текканида;
- Беморнинг қони, сўлаги, қин ажралмаси ёки эркак уруғи каби тана суюқликлари соғлом одам тери ёки шиллиқ пардаларига тушганида. 
- Нотўғри тиббий муолажа орқали, тиббий асбоблар орқали юқиш мумкин, агар улар бемор тана суюқликлари билан ифлосланган  бўлса;
- баъзи ЖЙОЮКлар онадан болага ҳомиладорлик ва туғруқ пайтида ўтиши ва болада жиддий касалликларни келтириб чиқариши мумкин.
Касалликни олдини олиш:
ЖЙОЮКларнинг олдини олишнинг энг яхши йўли бегона жинсий алоқадан сақланишдир. Лекин ЖЙОЮКларнинг олдини олиш ёки касаллик юқтириб олиш хавфини камайтиришнинг бошқа йўллари ҳам бор:
- тасодифий  жинсий алоқадан сақланиш;
- тасодифий жинсий алоқада бўлганда, ҳар доим шахсий ҳимоя воситаларидан фойдаланиш;
- жинсий алоқа вақтида шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш. 
ЖЙОЮКларни даволаш:
Беморларлар кўпинча ЖЙОЮКни даволаш учун тиббиёт ходимларга мурожаат қилишдан кўрқишади ёки уялишади. Ваҳоланки, ЖЙОЮКларнинг барчасини даволаса бўлади ва беморларнинг маълумотлари ошкор қилинмайди. Касалланган киши шифокорга қанчалик эрта мурожаат қилса, касалликнинг тузатиб бўлмайдиган оқибатлари ва ЖЙОЮКлар тарқалишининг олдини олиш шунчалик осон бўлади. Одам ўзида ЖЙОЮК борлигига   шубҳа қилса, дарҳол  тиббиёт ходимларига мурожаат қилиши  керак.