Бир синфда неча нафар ўқувчи бўлиши керак?

Биз ўқиган даврда, аниқроғи ўтган асрнинг 70-йилларида бир синфда 18-20 нафар ўқувчи ўқирди. Масалан, бизнинг синфимизда 18 нафар ўқувчи таълим олардик. У пайт-ларда шароит етарли бўлмаса-да, ҳурматли устозларимиз ҳар бир фанни чуқур ўтиш билан бир қаторда бизга ўз фарзандларидек муомалада бўлишарди. Ҳозирчи? Айрим мактабларга борганимизда, 35-38 нафар ўқувчи ўқиётганлигининг гувоҳи бўляпмиз. Бир синфда шунча бола таълим олгандан сўнг уларнинг билимини синаш ўқитувчи учун осон бўлмаслиги ўз-ўзидан маълум. Агар бир соатни 45 минут деб оладиган бўлсак, ҳар қандай ўқитувчи ҳам гарчи у олий тоифали бўлсада, ўқувчилардан ўтилган дарсни сўрашнинг имконияти йўқ. Бор йўғи 5 ёки 6 нафар ўқувчидан сўрашга улгуриши мумкин. Қолган 30 нафар ўқувчи эса ўтган дарсни ўзлаштирадими, йўқми буни ўқитувчи аниқ билолмайди. Билишнинг ҳам имконияти йўқ.
Президентимиз томонидан мактабларда билим олиш учун ўқувчиларга барча шароитлар яратиб берилаётган бир пайтда ҳар бир синфда ўқиётган ўқувчиларнинг сони 35-40 нафарни ташкил этаётганлиги ачинарли эмасми? Албатта бу борада Молия вазирлиги ҳам халқ таълими вазирлигига мавжуд муаммони ечишда амалий ёрдам бериши лозим. Кўпинча биз ўқувчилари олий ўқув юртига кира олмаётган мактаб директорлари ва ўқитувчиларни айблашга устамиз. Ўтган йиллари айрим вилоятларда туппа тузук ишлаётган баъзи бир мактаб директорлари вазифасидан бўшатилди. Ваҳоланки, ўқувчининг келажаги учун энг аввало ота-она жавобгар эмасми? Агар ўқувчи мактабга келган пайтда фанларга қизиқмаса, ўқитувчилар томонидан берилаётган топшириқларни бажармаса бунда ким айбдор? Албатта ота-она айбдор бўлиши шарт! Ўқитувчининг вазифаси дарсда қатнашаётган ўқувчиларга сифатли билим бериш эканлигини ҳаммамиз яхши биламиз. Энди ўзингиз ўйлаб кўринг. Ўқитувчи сифатли дарс берса-ю, хонадаги ўқувчи тингламаса бунда ким айбдор? Шундай экан, ўқитувчиларни айблаш фикридан йироқ бўлиб, уларни ҳурмат қилишни ўрганишимиз керак.