ФАРЗАНД ТАРБИЯСИДА ОТА-ОНАНИНГ ЎРНИ

Оталар оналарни ёки оналар оталарни эшита олиши, бир-бирини керакли пайтда қўллаб-қувватлаши, фарзандга эшиттирмасдан бола тарбияси ҳақида алоҳида маслаҳат қилиб, баҳс-мунозара қилишлари лозим. Болада тарафкашликни уйғотмаслик учун иккиси бир тўхтамга кела олиши керак. Чунки бола бирор ишни қилаётганда агар бу ишни қилсам, дадам қарши турсаям, онам тарафимни олади, деган тушунча билан улғаяди ёки тескариси бўлиши ҳам мумкин. Шу сабабли ота-онанинг фикри бир нуқтага келиб, ҳамфикр бўла олиши керак. 
Ота-онанинг ҳамфикрлиги - жуда катта ютуқ. Баъзида яқин дугоналаримга фарзанд тарбиясида маълум усулни қўллаб кўришни, фойдали тўгаракларга қўйишни тавсия қиламан. Шунда: "Йўқ, бунга турмуш ўртоғим рухсат бермайди", деган жавоб оламан. Бўлди, шу билан олдинга йўл йўқ. Гап рухсат бериш ёки таъқиқда эмас, муҳими - маълум фикрни ўзаро ҳамжиҳат бўлиб бир-бирига уқтира олишда, деб ўйлайман. Агар она отага бўйсунмаса ёки ота керак пайтда онани қўллаб-қувватламаса, у ерда ҳеч қандай тарбия усули фойда бермайди. Ота-онанинг ҳамжиҳатлиги дунёқарашнинг яқинроқ бўлишидир, аслида. 
Ҳаётга муносабати яқинроқ бўлган инсонлар битта фикрга келиши осонроқ бўлади. Буви-бувалар билан бирга яшайдиган катта оилаларда одатда бола ким унинг тарафини олса, ўшандан паноҳ излайди ва айтганини қилдиришга ҳаракат қилади. Шунинг учун ҳам бир уйда яшовчи буви-бувалар, ота-она фарзанд тарбиясида якдил фикрга кела олишлари керак. Ана шунда тарбиянинг илдизи мустаҳкам бўлади. Ота-она бир-бирини тушунмаса, буни фарзандларига етказиши қийин бўлади. Ота бир фикрни айтса-ю, она уни маъқулламаса ёки онанинг гапини ота қўллаб-қувватламаса, бу, албатта, фарзанд тарбиясига салбий таъсир ўтказиши мумкин. 
Айтайлик, ота фарзанднинг тадбиркор бўлишини хоҳлайди, она эса қарши бунга. Фарзанд кимга ён босишини билмай иккиланади, яъни тарафкашлик пайдо бўлиши мумкин. Фарзанд ўйлайди: отам тарафимни оляпти, шунинг учун тадбиркор бўламан. Балки онаси тўғрироқ йўлни айтаётган бўлиши мумкин, лекин фикрлар қарама-қаршилиги болада иккиланишни келтириб чиқариши ва охир-оқибат нотўғри йўлни танланишига сабаб бўлиши мумкин. 
Ҳар бир оилада паст-баландликлар бўлади. Уларни енгиб ўтишда бир-бирини тушуниш жуда муҳим. Фарзанд тарбиясида ҳам ўзаро тушуниш, фикрини ҳурмат қилиш аҳамияти катта. Кўп оилаларда ота оилани боқиш учун асосий вақтини кўчада ўтказади, шу сабабли фарзанд тарбияси учун кўп вақт ажратолмайди. Шундай бўлса ҳам ота рафиқасини керак пайтда қўллаб-қувватлай олиши, ёрдам бериши керак. Фарзанд тарбиясида ҳаммасини онага юклаб қўйиш тўғримас. Чунки фарзандлар онадан, отадан тарбияни турлича қабул қилишади. Ота-онанинг тарбияда алоҳида ўрни бор. Мукаммаллик талаб қилиш эса хатодир.
Ирода АЛЛАЕВА,
14-умумий ўрта таълим 
мактаби психологи.
Мавзуга оид: